KSIĄDZ JAN TWARDOWSKI

Jan Twardowski urodził się 1 czerwca 1916 roku w Warszawie. Miał trzy siostry: dwie starsze i jedną młodszą. Sam, gdy opowiadał o sobie, mówił, że miał dobre siostry i dobrych rodziców, wzruszające święta. Wyrastał w dobrej atmosferze. Nazywał siebie rozpieszczonym dzieckiem Pana Boga.
Od wczesnego dzieciństwa pasjonowała go przyroda, zachwycał się wszystkim, co go otaczało, w tym świecie czuł się swobodnie. W świecie ludzi cechowała go nieśmiałość, brak pewności siebie. Należał do samotników, nie prowadził bujnego życia towarzyskiego.  Bliski kontakt z naturą umożliwiały mu wyjazdy do brata matki, który miał niewielki majątek pod Warszawą. Tam, jako chłopiec, spędzał swoje wakacje. Uczył się rozpoznawać zwierzęta i rośliny, zbiory botaniczne gromadził w zielniku. Uwielbiał książki przyrodnicze i historyczne. Lubił też czytać baśnie Andersena, nie znosił baśni braci Grimm ze względu na zawarte w nich okropieństwa i przemoc. Czytał właściwie wszystko: Żeromskiego, Kraszewskiego, Sienkiewicza, Prusa, Orzeszkowa, Reymonta, nawet Rodziewiczównę. Nie przepadał za Gombrowiczem. Fascynowała go poezja Syrokomli, Słowackiego, Mickiewicza, w późniejszym okresie Lenartowicza, Lechonia, Baczyńskiego, Kamieńskiej, księdza Baki, Sępa Szarzyńskiego. Sięgał także po utwory Miłosza, Różewicza, Herberta, Szymborskiej. Lubił humor Kornela Makuszyńskiego, Marka Twaina.
Ukończył Państwowe Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze im. Tadeusza Czackiego w Warszawie. Tam w roku 1936 zdał maturę. Już jako licealista próbował pisać wiersze. W latach 1931-1936 był współredaktorem pisma młodzieży szkolnej „Kuźnica Młodych”. W 1937 r. rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim, w tym też roku wydal swój pierwszy tomik wierszy zatytułowany „Powrót Andersena”. Podczas wojny walczył jako żołnierz AK, uczestniczył w powstaniu warszawskim.
W trakcie wojny w marcu 1945 r. zaczął naukę w tajnym Seminarium Duchownym w Warszawie, którą kontynuował z przerwami do 1948 r., kiedy to 4 lipca przyjął święcenia kapłańskie. W tym też roku uzyskał tytuł magistra filologii polskiej.
Pracę duchownego rozpoczął zaraz po studiach jako wikary parafii w podwarszawskim Pruszkowie-Żbikowie, gdzie przebywał trzy lata. Z twórczością, zarówno w seminarium, jak i w Żbikowie, nie zerwał.

W 1951 roku wrócił do Warszawy. Był wikarym w kościele św. Stanisława na warszawskim Żoliborzu, a następnie w kościele Matki Boskiej Nieustającej Pomocy na Saskiej Kępie oraz w kościele Wszystkich Świętych przy placu Grzybowskim. Od 1948 roku pełnił też obowiązki prefekta w Pruszkowie w szkole specjalnej i w Koszajcu w domu dziecka, następnie w Warszawie na Woli w gimnazjum im. A. Sowińskiego, a później w liceum im. Św. Stanisława, nazwanym przez Kurię Warszawską Wydziałem Przygotowawczym Wyższego Metropolitarnego Seminarium Duchownego.
Od 1 sierpnia 1959 r. aż do emerytury był rektorem kościoła sióstr Wizytek na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Wybrał prowadzenie mszy oraz kazania dla dzieci, którym później zadedykował m. in. zbiory: Zeszyt w kratkę oraz Patyki i patyczki.
Wcześniej, bo już pod koniec 1945 r., powrócił do publikowania wierszy. Jego twórczość trafiła wówczas m.in. na łamy Tygodnika Powszechnego. Wielką popularność przyniósł mu wydany w 1970 r. tom Znaki ufności. W 1980 roku uhonorowano Twardowskiego nagrodą PEN Clubu im. Roberta Gravesa za całokształt twórczości, w 1996 roku Orderem Uśmiechu, w 2000 roku nagrodą IKAR oraz Dzieciecą Nagrodą SERCA a rok później TOTUS, która zwana jest również „katolickim Noblem”. W 1999 r. Katolicki Uniwersytet Lubelski przyznał mu tytuł doktora honoris causa.
Nigdy nie należał do żadnej partii czy związku politycznego. Raziła go endecja, uległ natomiast legendzie Piłsudskiego, był jego zwolennikiem.
Jego utwory były przeznaczone dla dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Wolał jednak pisać dla dzieci. Dla nich przeznaczył m.in.: „Zeszyt w kratkę”, „Patyki i patyczki”, „Kasztan dla milionera”, „Dwa osiołki”, „Kubek z jednym uchem”. Chciał prostym językiem wyjaśnić dzieciom Ewangelię. Sam twierdził, że pisze tylko podczas wakacji, kiedy odrywa się od wszystkiego i odpoczywa. Nazywał siebie księdzem, który pisze wiersze. Poprzez nie szukał kontaktu z ludźmi, był to także jego sposób porozumiewania się z Bogiem.
Był zawsze optymistą, do tego stopnia, że nie wierzył w rozpoczęcie drugiej wojny światowej.  Zawsze miał poczucie istnienia Boga, nigdy nie przeżył momentu zwątpienia. Jego życiu towarzyszyło przeczucie, że widzi Boga, że z Nim obcuje, że On uczestniczy w jego losie. Nigdy Boga nie widział, ale dostrzegał Jego działanie w tym, co się z nim samym działo. Wierzył w zwycięstwo dobra nad złem, w to, że na świecie jest więcej ludzi dobrych niż złych. Uważał, że jeśli człowiek zrozumiałby Boga, wtedy Bóg przestałby być Bogiem. Tajemnice są czymś, co przerasta człowieka, ale sprawiają, ze świat jest ciekawy. Był przekonany, że cierpienie ma sens, jest potrzebne dla naszego dobra. Wierzył w istnienie sprawiedliwości Bożej, która polega na nierówności, która sprawia, że ludzie są sobie nawzajem potrzebni. Miłość była dla niego dowodem na istnienie Boga.
Zmarł wieczorem 18 stycznia 2006 r. w Warszawie. Został pochowany w krypcie dla zasłużonych w Świątyni Opatrzności Bożej, zgodnie z życzeniem prymasa Polski kardynała Józefa Glempa, ale wbrew swojej ostatniej woli, gdyż chciał być pochowany na warszawskich Powązkach.

Kalendarium życia i twórczości Księdza Jana Twardowskiego

1915

• 1 czerwca w Warszawie przychodzi na świat Jan Jakub, syn Jana Twardowskiego i Anieli z Komderskich.

1922

• Rozpoczyna naukę w szkole powszechnej.

1927

• Rozpoczyna naukę w męskim Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie, w klasie matematyczno-przyrodniczej.

1933

• Debiutuje na łamach międzyszkolnego pisma uczniowskiego „Kuźnia Młodych”, z którym współpracuje do        1937 r., drukując wiersze i nowele i na jego łamach rozpoczyna też prowadzenie Poradnika Literackiego.

1935

• Otrzymuje świadectwo maturalne w Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego.
• W opracowanej przez Wacława Mrozowskiego Antologii współczesnej poezji szkolnej ukazują się trzy wiersze poety: *** (O dziwna, moja tęsknoto…), Topiel i Wiersz do Cypriana Norwida.
• Rozpoczyna studia polonistyczne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie.

1937

• Wydaje debiutancki tomik wierszy Powrót Andersena w nakładzie 40 egzemplarzy.
• Pod kierunkiem prof. Wacława Borowego pisze pracę magisterską na temat Godziny myśli Juliusza Słowackiego.

1939

• Przez lata wojny, do upadku Powstania Warszawskiego pozostaje wraz rodziną w Warszawie.
• Pomaga mieszkańcom sąsiadującego z ul. Elektoralną getta i czynnie wspiera działania konspiracyjne patriotycznego podziemia.
• W okresie wojny publikuje wiersze w prasie podziemnej. Pisze m.in.  wiersze: Matka Boska Powstańcza, Kolumna Zygmunta.

1944

• Po 1.08, nie biorąc czynnie udziału w walkach, zaangażowany jest w prace konspiracyjne. Dwukrotnie ranny, przebywa w szpitalach polowych. Po upadku Powstania przedostaje w okolice Kielc.

1945

• Wstępuje do Warszawskiego Seminarium Duchownego św. Jana Chrzciciela, podejmując naukę na pierwszym kursie w Czubinie koło Błonia.
• Jako alumn Seminarium stara się o zaliczenie w poczet studentów WydziałuTeologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiegi i zostaje przyjęty.
• Rozpoczyna, trwającą przez pięćdziesiąt lat współpracę z krakowskim „Tygodnikiem Powszechnym”.
• Drukuje wiersze w „Tygodniku Warszawskim”, zlikwidowanym potem przez komunistów.

1946

• Na łamach „Odry”  ogłasza 7 wierszy pod pseudonimem Antoni Derkacz (nr 5, 9, 32. 36) i ważny wiersz  Różaniec (nr 4), pod własnym nazwiskiem.

1947

• Ponownie, pod kierunkiem prof. Wacław Borowego pisze rozprawę, której rękopis zaginął podczas wojny, na temat  Godziny myśli  Juliusza Słowackiego.

1948

• Otrzymuje dyplom magistra filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim.
• Przyjmuje święcenia kapłańskie w kościele Ojców Karmelitów z rąk biskupa Wacława Majewskiego.
• Podejmuje pracę wikarego w parafii w Żbikowie k. Pruszkowa (1948-1951).

1950

• Parafię w Żbikowie wizytuje prymas Polski, ks. abp Stefan Wyszyński.

1951

• Jest wikarym w parafii św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu (1951-1957).
• Pracuje jako katacheta w Liceum im. gen. Sowińskiego na Woli.

1952

• Podejmuje nauczanie literatury polskiej w Wyższym Seminarium Duchownym św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

1957

• Jest wikarym w parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy na Saskiej Kępie w Warszawie (do 1958 r.)

1958

• Jest prefektem rezydentem w parafii Wszystkich Świętych przy Placu Grzybowskim w Warszawie.

1959

• Jest rektorem kościoła przy zakonie Sióstr Wizytek w Warszawie.
• Zachęcony przez J. Zawieyskiego, debiutuje powtórnie tomikiem wierszy, pod wspólną okładką z tomikiem ks. Pawła Heintscha, Niepowrotne godziny .

1960

• Na łamach „Tygodnika Powszechnego” (nr 40) ukazuje się Litania, wielokrotnie przedrukowywana później jako Polska litania.
• Zamieszkuje przy Klasztorze Nawiedzenia N. M. Panny Sióstr Wizytek w Warszawie, przy Krakowskim Przedmieściu.
• Prowadzi duszpasterstwo dzieci, utrzymuje kontakty ze środowiskiem literackim i artystycznym. Jest także spowiednikiem chorych w szpitalach.

1970

• Ukazuje się tom poetycki Znaki ufności .
• W plebiscycie czytelników „Kuriera Polskiego” uznano Znaki ufności za jedną z najważniejszych książek roku. Poeta odbywa liczne spotkania autorskie w całej Polsce, prawie zawsze przy kompletach publiczności.
• Ukazują się przekłady Jego wierszy na różne języki europejskie.

1972

• W antologii Andrzeja Lama Kolumbowie i współcześni zostaje zamieszczone 10 wierszy poety.

1973

• Ukazuje się prozatorski Zeszyt w kratkę. Rozmowy z dziećmi i nie tylko z dziećmi .
• Ukazuje się niemiecki przekład Znaków Ufności, dokonany przez Alfreda Loepfe pt. Ich bitte urn Prosa.

1974

• W antologii Anny Kamieńskiej Od Leśmiana. Najpiękniejsze wiersze polskie, ukazuje się tekst oraz interpretacja Niewidomej dziewczynki.

1975

• Ukazuje się w Warszawie maszynopiśmienna edycja wierszy wybranych W ludzkich okularach.

1978

• Otrzymuje nagrodę im. Brata Alberta-Adama Chmielowskiego przyznawaną przez Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne i Ars Christiana za „religijną twórczość poetycką”.
• Ukazuje się pierwsze opracowanie naukowe twórczości poety, dokonane przez Marię Jasińską-Wojtkowską.

1980

• Otrzymuje nagrodę PEN-Clubu im. R. Gravesa za tom wierszy Poezje wybrane.
• Odbiera Medal im. Janusza Korczaka.

1986

• W Nowym Jorku odbiera Nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w dziedzinie literatury za rok 1985.
• Wyjeżdża do Paryża, by głosić tam rekolekcje dla środowisk polonijnych..
• Ukazuje się po raz pierwszy obszerny zbiór wierszy Nie przyszedłem pana nawracać. Wiersze 1945-1985, który w latach 1986-1998 będzi miał 11 wydań.
• Ukazuje się tom poetycki Na osiołku.
• Ukazuje się Nowy zeszyt w kratkę.

1987

• Ukazuje się tom poetycki Patyki i Patyczki, zawierający dotychczas publikowane teksty, a więc Zeszyt w kratkę, Nowy zeszyt w kratkę oraz rzeczy nowe (7 wydań do 1994).

1988

• Nakładem Księgarni św. Wojciecha w Poznaniu ukazują się rozważania Droga Krzyżowa. Czternaście przystanków smutnych przed jednym wesołym, przeznaczone dla dzieci.
• Ukazuje się druga pozycja z cyklu Zapisane w brulionie, zawierająca homilie roku liturgicznego C, drukowane wcześniej w „Przeglądzie Katolickim”.
• Staraniem Edycji Paulińskiej ukazują się Rzymie, na dwóch kasetach magnetofonowych Utwory wybrane w wykonaniu autora. Poezja i proza.
• Otrzymuje nagrodę prywatną im. A. Świrszczyńskiej za tom poetycki Który stwarzasz jagody. Wydawnictwo Miniatura Krakowa przygotowuje bibliofilskie wydanie nagrodzonych wierszy.

1989

• Nakładem Wydaw. Archidiecezji Warszawskiej ukazuje się tom poetycki Sumienie ruszyło.
• Publikuje pod kryptonimem ks. JT.  tom  Zapisane w brulionie, homilie roku liturgicznego A, drukowane wcześniej w „Przeglądzie Katolickim”.
• Nie przyjmuje nagrody za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży, przyznanej przez ówczesnego prezesa Rady Ministrów, Mieczysława F. Rakowskiego.

1990

• Ukazuje się wybór wierszy Stukam do nieba, zawierający utwory o charakterze modlitewnym (do Pana Boga, Matki Bożej, Świętych, Anioła Stróża).
• Publikacja rozważań Dzieci na Drodze Krzyżowej.
• Ukazuje się wybór wierszy maryjnych poetyTak ludzka.

1991

• Ukazuje się bibliofilski wybór wierszy Nie bój się kochać .
• Ukazuje się wybór poezji Uśmiech Pana Boga, wiersze ks. Jana Twardowskiego ilustrowane przez dzieci z Podhala.
• Ukazuje się Wszędy pełno Ciebie, obszerny wybór homilii z lat 1984-1990, publikowanych wcześniej jako Zapisane w brulionie.
• Krakowskie Wydawnictwo Maszachaba publikuje zbiór anegdot pt. Niecodziennik.

1992

• Jako druk bibliofilski ukazuje się tom poetycki Nie martw się.
• Ukazuje się tom Wierszy, za który poeta otrzymuje nagrodę Warszawskiego Klubu Księgarzy.

1993

• Ukazuje się bibliofilski wybór poezji o ptakach Słowik skowronek. Miniantologia ornitologiczna.
• Ukazuje się tom wierszy związanych z Chrystusem Krzyżyk na drogę, ilustrowany fotografiami Piotra Cieśli.
• Ukazuje się tomik opowiadań dla dzieci Kasztan dla milionera.
• Ukazuje się wybór wierszyTyle jeszcze nadziei.
• Pojawiają się przekłady wierszy na język niderlandzki, słowacki, włoski.
• Odbywa się wieczór autorski w Klubie „Trzynastu Muz” oraz promocja drugiego wydania Kasztana dla milionera.
• W listopadzie poeta przechodzi zawał serca  i przebywa w szpitalu, następnie, od grudnia do końca stycznia roku następnego, w ośrodku rehabilitacyjnym w Konstancinie, gdzie jest całkowicie wyłączony z życia publicznego. Szkoła Podstawowa Nr 2 w Białymstoku, ul. Bohaterów Monte Cassino 25, otrzymuje imię poety.

1994

• Dzięki opracowaniu Aleksandry Iwanowskiej w Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej publikuje Trzeba iść dalej czyli spacer biedronki. Wiersze wszystkie 1981-1993, zaopatrzony w bibliografię.
• Ukazuje się bibliofilski wybór wierszy Śpieszmy się kochać ludzi  (100 egz.), zdobiony grafikami, wykonanymi w pracowni plastyczne MDK w Sejnach.
• Na podstawie Patyków i patyczków Bogusław Kien przygotowuje w Szczecinie przedstawienie dla dzieci.
• Ukazuje się w formacie miniaturowym wybór wierszy Miłość za Bóg zapłać .
• W wyborze i opracowaniu poety ukazuje się pośmiertny tom poezji przyjaciela z lat szkolnych, Eugeniusza Zielińskiego, Autoportret zmierzchu .
• Po rehabilitacji poeta wraca do domu przy klasztorze SS. Wizytek.

1995

• Otrzymuje Nagrodę Fundacji im. Władysława i Nelli Turzańskich w Toronto w dziedzinie kultury za lata 1993-1994 za „całokształt twórczości poetyckiej olśniewającą prostotą formy i głębią chrześcijańskiej treści, przyjaznej ludziom, niosącej radość życia, stanowiącej jedno z najwybitniejszych osiągnięć polskiej liryki XX wieku”.

1996

• Odbiera tytuł Kawalera Orderu Uśmiechu przyznany przez dziecięcą Międzynarodową Kapitułę Orderu Uśmiechu.
• Otrzymuje Nagrodę im. Księdza Janusza St. Pasierba, przyznaną przez Klub Inteligencj Katolickiej w Grudziądzu  „za wiersze, a w nich za miłość do ludzi i otaczającego nas świata”.

1997

• Odbiera na Zamku Krółewskim w Warszawie Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za rok 1996 „za twórczość literacką”.

1998

• 4 lipca obchodzi 50 rocznicę święceń kapłańskich.

1999

• Zostaje uhonorowany Nagrodą Główną Wydawców Katolickich „Feniks”.
• W 84 rocznicę urodzin uczestniczy w koncercie Msza Polska wg ks. Jana Twardowskiego Hadriana Filipa Trębeckiego.

2000

• Otrzymuje nagrodę Sezonu Wydawniczo-Księgarskiego – Ikar 2000, która przyznawana jest za szczególne osiągnięcia w roku kalendarzowym oraz za wybitną dotychczasową działalność.

2001

• Zostaje laureatem nagrody TOTUS, nazywanej „katolickim Noblem”.

2005

• W wigilię 90 urodzin uczestniczy we Mszy Świętej z udziałem delegacji kilkudziesięciu szkół z całej Polski, noszących Jego imię.
• Odbiera Nagrodę Rady Miasta Stołecznego Warszawy w uznaniu zasług dla Stolicy Rzeczpospolitej Polskiej.

2006

• 18 stycznia Ksiądz JanTwardowski umiera. Zostaje pochowany w Warszawie, w krypcie dla zasłużonych Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie.

 

 Bibliografia twórczości

   1.   Powrót Andersena, Nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1937 [faktycznie 1936]. Nakład 40 egz. Wznowienia: fragmenty drukowane w NPPN, wyd. l, por. 1986. Wedle niektórych wspomnień poeta sam wykupił nakład i podobno zniszczył (por. Zulinski L., Og. 19S2).

2. Wiersze, Pallottinum, Poznań 1959, ss. 88. Nakł. 3.000. Współautor ks. Paweł Heintsch, Niepowrotne godziny. Tomik wydany pod wspólną okładką, w bibliotekach rejestrowany jednak jako oddzielna pozycja, zawiera ok. SO wierszy Twardowskiego. Wznowienia: częściowo w PW 1979, NPPN 1986 (i nast. wyd.).

3. Znaki ufności, S. I. W. Znak, Kraków 1970, ss. 110. Wznowienia: 1971 [rozprzedawane w subskrypcji, nie dociera w ogóle do księgarń, inf. J. Bandrowskiej-Wróblewskiej], (Og. 1979). Przekłady: Ich bitte urn Prosa. Langzeilen, Aus dcm Polnischen iibersetzt von Alfred Loep-fe, w serii Kriterien nr 31, Johannes Verlag, Einsiedein 1973, ss. 86. Wedle informacji E. Rosnera (por. Og. 1992) w r. 1974 tom ten miał w Szwajcarii dwa wydania następne.

4. Zeszyt w kratkę. Rozmowy z dziećmi i nie tylko z dziećmi, Ilustr. i oprac. graf. J. Skąpski, S. I, W. „Znak”, Kraków 1973, ss. 112. Nakł. 10,000. Wznowienia: 1977 (nakł. 7.000), Nowa wersja książki por. póz. 13, 15. Teksty stały się podstawą spektaklu Jest miłość za nic w Płockim Teatrze Dramatycznym im. J. Szaniawskiego (por. Og. 1991).Przekłady: Langweilig ist es m der Kirche nie, tłum- na niem. T. Mech-tenberg, St. Benno Verlag 1980; Frolich auf dem Weg zu Gott. Ge-schichten nicht nur fur Kinder, tłum. T. Mechtenberg, Styria Verlag, Graz-Wien-Kóln 1980.

5. Poezje wybrane w serii Biblioteka Poetów Exlibris, wyboru dokonał i wstępem opatrzył Autor, red. J. Bandrowska-Wróblewska, LSW Warszawa 1979, ss. 150. Nakł. 5.000 egz. Wznowienie: 1980. Tu także wstęp Od autora oraz cenna Nota biograficzna. Pismem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z 3 II 1970 seria Klub Poetycki 7.wiqzku Socjalistyczne Młodzieży Polskiej, Redakcji „Nowej Wsi’\ Ludowej Spółdzielni Wydawnicze zatwierdzona do działów nauczycielskich bibliotek szkól średnich. Przekłady: niem. Geheimnis des fMcheIns, wybór, przekład i oprac. K. Wolff, St. Benno Yerlag, Lepzig 1981, ss. 110.Wybór ok. 90 wierszy z dotychczasowej twórczości. Posłowie zawiera informacje o życiu i twórczości poety.

6. Niebieskie okulary, S. I. W. Znak, Kraków 1980, ss. 168. Nakł. 10.000 egz. Zawartość zbliżona do póz. 3 i 5. Wiersz Pan Jezus niewierzących z tego tomu został odbity (1984) w osobnej broszurze przez anonimowe wydawnictwu warszawskie jako ilustrowany druk bibliofilski (w zbiorach Bib!. KUL sygn. CV 4, 1299 Inf. Bibtiogr.).

7. W kolejce do nieba, wydawca i miejsce wyd. nie podane, [Warszawa 1980], ss. 447. Nakł. nie podany, ok. 1.000 egz. Maszynopis powielany, załączono indeks wierszy. Szereg ineditów i wczesnych utworów, poza tym nigdzie nic drukowanych. Wydanie poza cenzurą poprzedzające NPPN, redaktor nie podany.

8. Rachunek dla dorosłego, LSW, Warszawa 1982, s. 188. Nakł. 20.000 egz. Z niewielkimi zmianami powtórzenie póz, 5- Tom wydany w stanie wojennym bez wiedzy i zgody poety.

9. Który stwarzasz jagody. Wiersze wybrane, wyboru dokonał A. Kaliszewski, WL, Kraków 1983, ss. 220. Nakł. 10.000 egz. Wznowienia: wyd. 2 poszerzone 1988, wyd. 3 1990

10. Rwane prosto z krzaka, b. m., b. r. [1985], Wyd. „Żytnia”, 14 kart nib., egz. nr 24. Nakład nie podany. Wyd. w obiegu poza cenzurą.

11. Rwane prosto z. krzaka, opr. i red. M. Pogłód, P. Wronkowski, G. Ilka, w serii Biblioteka Literacka, Wyd. „Wiedza”, Warszawa 1985, ss. 97. Nakład 400 egz.

12. Na osiołku, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1986, ss. 56. Nakład 50.000 egz. Jako rękopis powielany tomik pod tym samym tytułem wydany przez Literacką Oficynę Sitowa. Kraków. 1987, ss. 37 (28 wierszy przepisanych ręcznie), zapewne w nakładzie bibliofilskim.

13. Nie przyszedłem pana nawracać. Wiersze 1937-1985, wybór i oprac. J. Giebułtowicz, Wyd. Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1986, ss. 424. Nakład 25000. Liczne utwory rozproszone, także inedita, Wznowienia: wyd. 2, 1989, ss. 392, nakład 10.000.

14. Nowy zeszyt w kratkę, Pallottinum, Poznań 1986, ss. 176. Nakład 30.000 egz. Rysunki Drogi Krzyżowej zostały wykonane przez nieznanego autora w XIX w. Nowa redakcja pozycji 4. Wznowienia; póz. 15.

15. Ks. J. T. Zapisane w brulionie Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1986, ss. 64. Nakład 12.000 egz. Ramki z „Przeglądu Katolickiego” publikowane w okresie 2 XII 19S4 – 24 XI 1985. Obejmują rok liturgiczny B. Kontynuacja w póz. 18, 22.

16. Patyki i patyczki, ilustracje i okładka J. Ksycińska, Wyd. Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1987, ss. 216.Zawartość: Zeszyt w kratkę (póz. 4), Nowy zeszyt w kratkę (póz. 3), Patyki i patyczki. Wznowienia: wyd. 2, 1988, nakład 30.000 egz. wyd. 3, 1988, nakład 15.000 egz. wyd. 4, 1992, nakład 10.(M)0 egz. Wedle rozmowy poety z G. Leszczyńskim, por. Og. 1991. powinno być aż 7 wyd. do r. 1991. Teksty stały się podstawą spektaklu Jest miłość za nic w Płockim Teatrze Dramatycznym im. J. Szaniawskiego (por. Og. 1991), a także „rodzinne]” inscenizacji Bogusława Kierca (1994).

17. Droga Krzyżowa. Czternaście przystanków smutnych przed jednym wesołym, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1988,ss. 33. Wznowienia: wyd. 2,1990, nakład 30.000 egz. wyd. 3 pt. Droga Krzyżowa. Czternaście przystanków smutnych przed jednym wesołym. Po/nań 1993, ss. nib, Nakł. 5.000 egz..

18. Polska litania, ilustr. J. Skąpski, S. I. W. „Znak”, Kraków 1988, Nakł. 333 egz. ręcznie numerowanych. Druk bibliofilski. Pierwodruk tekstu: „TP”, 1960, nr 40, s. l. Utwór ciągle poszerzany. Ostatnia wersja Polskiej litanii w „Przeglądzie Katolickim”, (1990 nr 20-22), także w tomie poezji Trzeba iść dalej…, por. 1994.

19. Zapisane w brulionie, Wyd. Archid. Warszawskiej, Warszawa 1988. Ramki z „Przeglądu Katolickiego”, rok liturgiczny C, kontynuacja póz. 14, wydane pod kryptonimem „ks. J.T.”. Wznowienia: WPC 1991, wyd. znacznie zmienione.

20. Utwory wybrane w wykonaniu autora. Poezja i proza. Edycja Paulińska, Rzym [1988?]. W tle muzyka na flecie w wykonaniu G. Olkiewicza. Nagranie profesjonalne na dwu kasetach magnetofonowych 2 x ok. 45 min. Podano wykaz wierszy i prozy czytanych przez poetę.

21. Sumienie ruszyło, Wyd. Archidiec. Warszawskiej, Warszawa 1989, ss. 48. Nakład 50.000 egz. Wznowienia: wyd. 2 Sumienie ruszyło i nowe wiersze, Wyd. Archidiec. Warszawskiej, Warszawa 1992, ss. 76. Nakł. 15.000 egz.

22. Wiaro malutka. Wybór wierszy i wiersze najnowsze, wiersze wybrał J. Baran, Wyd. „Miniatura”, Kraków 1989, ss- 64. Część nakładu wydrukowana na papierze pakowym, większa część na białym. Format A7.

23. Ks. J. T. Zapisane w brulionie. Rok „A”, w serii Biblioteka „Przeglądu Katolickiego”, Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1989, ss. 54. Nakład 15.000.Nota redakcji: „Na trzeci z kolei tomik krótkich komentarzy do Ewangelii, którego autorem jest Twardowski, składają się teksty drukowane w .”Przeglądzie Katolickim”. Zbiór obejmuje cały rok liturgiczny A”. Wznowienia: w tomie WPC 1991, łącznie z póz. 14,l K, wersja znacznie zmieniona.

24. Stukam do nieba, wiersze wybrała J. Koźbiel, Dom Księgarski i Wydawniczy Fundacji Polonia, Warszawa 1990, ss. 112. Nakł. 10.000. Wspomina się w wywiadach o przedruku książki, np. w Szczecinie, w tym samym roku. Wiersze datowane. Układ tomu poetyckiego: modlitwy do Pana Boga; modlitwy do Matki Bożej; modlitwy do Świętych (m-in. Franciszka z Asyżu. Jana od Krzyża, Teresy od Dzieciątka Jezus, Tomasza z Akwinu); modlitwy do Anioła Stróża.

25. Tak ludzka, wybór i oprac. A. Iwanowska, posłowie J. Kolarska, Księgarnia św. Wojciecha, bm. br. [1990], ss. 88. Nakł. 20.000. Równolegle wydanie w tym samym opracowaniu, układzie, z posłowiem: Wyd. Literackie „Parnas”, bm. [Poznań] 1990, ss. 94. Nakład nie podany. Wiersze maryjne z lat 1944-1989 ułożone chronologicznie.

26. Nie bój się kochać, wybór, opr. i wstęp B. Arsoba, posłowie A. Sulikowski, Książnica Szczecińska, Szczecin 1991, ss. 48. Nakł. 1.000 egz

27. Niecodziennik, w serii: Biblioteka „NaGłosu”, zbiór anegdot przeplatanych sporadycznie wierszami, red. J. Ulg, wyd. Masza-chaba, Kraków 1991, ss, 56. Nakł. oceniany na co najmniej 60.000 egz. Wznowienia nie podawane przez wydawcę. Kontynuacją tomu jest „Niecodziennik wtóry”

28. Uśmiech Pana Boga. Wiersze ks. J. T. ilustrowane przez dzieci z Podhala, T. W. „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1991, ss. 24, ii. Nakład nie podany. Książka przygotowana 7 inicjatywy red. „Płomyka”. Ilustracje sporządzili uczniowie w wieku 5-14 lat, z pracowni plastycznej zakopiańskiego Domu Kultury „Jutrzenka”.

29. Wszędy pełno Ciebie…, wybór i oprac. A. Iwanowska, Wyd. Archidiec. Warszawskiej, Warszawa 1991, ss. 240. Wznowienia: wyd, 2, 1990. 10.000 cgz. Komentarze do czytań Ewangelii, na niedziele i święta, / lat 1984-1990, publikowane w tomikach póz. 14, 1S, 22. Najpełniejsze dotąd wydanie kazań poety. Wydane pod kryptonimem Ks. J.T.

30. Nie martw się, wybór i oprac. B. Arsoba, Książnica Szczecińska, Szczecin 1992, s. 44. Nakł. 1.000 egz. numerowanych. Wydanie bibliofilskie z inicjatywy Barbary Arsoby Wiersz Nic smuć się drukowany osobno – faksymile rękopisu – w „Polonistyce” (1992 nr 7-S), na okl., s. III.

31. Wiersze, wybór i posłowie W. Smaszcz, Wyd. „Łuk”, Białystok 1992, ss.390. Wznowienia: Białystok 19932; Białystok 19943, ss. 422. Cenny reprezentatywny wybór poezji. Obszerne posłowie.

32. 99 wierszy, posłowie J. Gawlik, Wyd. S. R., Warszawa 1993, ss. 118 Wydanie korsarskie. Wedle oświadczenia poety z dnia 16 marca 1994. rozesłanego do tr/ech dzienników, wydawnictwo nie ujawniło swej nazwy i adresu, tom ukazał się bez zgody autora, bez podpisania umowy, dołączone posłowie zupełnie wypacza sens wypowiedzi poety, zawiera też szereg błędów rzeczowych (por. „TP”, 1994, nr 13, s. 11).

33. Kasztan dla milionera, red. B. Arsoba, Wydawnictwo Barbara, Szczecin 1993. ss. 49. Nakład nie podany. Wznowienia: wyd. 2 zm. 1993.

34. Krzyżyk na drogę, fot. P. Cieśla, red. J. Ulg, oprac, graf. L. Przybylski, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 1993, s. 64. [nakł. nie podany], Tom wierszy, związanych z Chrystusem Panem. Interesujące powiązanie poezji z fotografiami krzyżów i kapliczek przydrożnych.

35. Słowik skowronek. Mini-antologia ornitologiczna, red. R. T. Marchwiński, nakł. Woj. Bibl. Publicznej i Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika, Toruń 1993, s. nib. Wydanie bibliofilskie, nakł. nie podany. Zawiera 12 wierszy oraz posłowie redaktora. Teksty poetyckie dotyczą ptaków, tylko jeden Słowik skowronek jest nowy (aluzja do Szekspira Romeo i Julii).

36. Tyle jeszcze nadziei, red, i posłowie W. Smaszcz, oprac. graficzne K. Tur, Wyd. „Łuk”, Białystok 1993, ss. 34.

37. Wielkie i małe, Wyd. Literackie „Parnas”, Poznań 1993, ss. 80. Tom wierszy o przyrodzie.

38. Miłość za Bóg zapłać, wybór wierszy J… T… A. Iwanowska, wstępem opatrzyła A. Iwanowska, Spółdzielnia Wydawnicza ANAGRAM, Wyd. Veda, Warszawa 1994, ss. 192. W serii: Antologia Nowej Poezji Polskiej, red. J. Koperski, A. K. Waśkiewicz. Załączono także kalendarium. Wybór wierszy do serii miniaturowej.

39. Śpieszmy się kochać ludzi, wybór wierszy i posłowie Cz. M. Szczepaniak, Dziecięca Oficyna Wydawnicza, Sejny 1994, ss. 70. Nakł. 100 egz. numerowanych ręcznie.

40. Trzeba iść dalej czyli spacer biedronki. Wiersze wszystkie 1981-1993, zebrała i oprac. A. Iwanowska, Wyd. Archidiecezji Warszawskie, Warszawa 1994, ss. 296. Wysoki poziom edytorski edycji, załączono cenną bibliografie, s. 271-281, z odnotowaniem miejsca i daty pierwodruku każdego wiersza, z zaznaczeniem zmian tytułów wierszy, ingerencji cenzury itp. Sporadycznie podaje się datę powstania. Zapowiedz pełnej edycji poezji.

41. Niecodziennik wtóry, wydawnictwa ZNAK, Kraków 1995r,wydanie I, 64 str, zbiór anegdot przeplatanych wierszami, kontynuacja „Niecodziennika”.

42. Sześć pór roku, (Znak) 1995, tom wierszy.

43. Miłość zdjęta z krzyża, (Parnas) 1995, opracowanie Aleksandra Iwanowska, zbiór prozy i wierszy.

44. Pewność niepewność, czyli paradoksy, aforyzmy, pytania, złote myśli z wierszy i prozy, (WAW) 1995, opracowanie Aleksandra Iwanowska.

45. Dzień po dniu, (Elipsa) 1995, kalendarium na każdy rok z cytatami z wierszy ks. Twardowskiego na każdy dzień w opracowaniu Aleksandry Iwanowskiej.

46. Przed kapłaństwem klękam (Lumen) 1996

47. Rwane prosto z krzaka (PIW) 1996

48. Po wszystkie dni, (Parnas),1997, tom wierszy, został także wydany alfabetem Braille’a (Laski).

49. Dwa osiołki, (Instytut Wydawniczy PAX,) 1997 i późniejsze wznowienie w 2000 r., wybór prozy i wierszy dla dzieci w opracowaniu Waldemara Smaszcz.

50. Jak tęcza co sobą nie zajmuje miejsca (PIW) 1997, wybór wierszy A. Iwanowskiej.

51. Miłość miłości szuka. Wiersze 1937-1998, (PIW i Księgarnia św. Wojciecha) 1999, opracowanie A. Iwanowskiej, dwutomowy wybór poezji.

52. Niebo w dobrym humorze (PIW). 1999

53. Elementarz księdza Twardowskiego dla najmłodszego, średniaka i starszego, (Wydawnictwo Literackie) 2000 w opracowaniu A. Iwanowskiej,

54. Nie tylko wrona chodzi zdziwiona, (PIW) 2000, w opracowaniu A. Iwanowskiej, proza i wiersze dla dzieci.

55. Kalendarz, (Ad Oculos) 2001, zbiór wierszy i prozy.

56. Uśmiech na gwiazdkę, (WAW) 2001, proza i wiersze dla dzieci.

57. Myśli na każdy dzień, (Księgarnia św. Wojciecha) 2002, w wyborze i opracowaniu A. Iwanowskiej

58. Utwory dla dzieci, (Wydawnictwo M) 2002, pierwsza pozycja edycji „Utworów Zebranych” tegoż wydawnictwa.

59. Mimo wszystko, (Wydawnictwo M) 2003, felietony i anegdoty zebrane przez A. Iwanowską.

60. Abecadło dziewięćdziesięciolatka, (Bellona) 2005, opracowanie A. Iwanowska, wiersze i refleksje ewangeliczne, fragmenty felietonów, wywiadów i opowiadań dla dzieci.